Ważna i niedoceniana tarczyca
16 lutego 2012
U co piątej osoby występuje jakaś nieprawidłowość w funkcjonowaniu tarczycy. Większość chorych nie wie o chorobie. Inni wiedzą, jednak z braku odpowiedniej wiedzy, nie leczą się.
Gruczoł tarczycy
Kobiety chorują na nią znacznie częściej, lecz u mężczyzn przypadłości mogą mieć cięższy przebieg . Jest to gruczoł wydzielania wewnętrznego.
Swoje produkty– w odróżnieniu od większości gruczołów– wydziela bezpośrednio do krwioobiegu. To tu produkowane są hormony tak ważne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, jak: tyroksyna (T4), trójjodotyronina (T3) i nieco odmienna od nich kalcytonina, która wpływa na regulację gospodarki wapniowo- fosforanowej.
Do produkcji hormonów tarczycy konieczny jest jod, dostarczany z wodą i pożywieniem. Jest on wychwytywany przez tkankę tarczycową i wbudowywany w cząsteczki hormonów.
Hormonalna kontrola
Znaczenie hormonów tarczycy dla organizmu jest olbrzymie. Działają one na wszystkie komórki ciała od okresu płodowego aż do śmierci. Są niezbędne do rozwoju, wzrostu i kształtowania komórek i tkanek. Regulują przemiany energetyczne, wzrost, rozmnażanie, syntezę białek, regenerację skóry, wzrost włosów, rozwój i pracę mózgu oraz układu nerwowego. Kontrolują przemianę materii i całe funkcjonowanie biochemiczne organizmu.
Jak w żelazku
Przysadka i podwzgórze wydzielają substancje regulujące pracę tarczycy. Szczególna rola – dyrygenta– przypada przysadce, która stanowi pomost między mózgiem, obwodowym układem nerwowym a układem dokrewnym, w skład którego wchodzi m.in. właśnie tarczyca.
U zdrowego człowieka zachowana jest równowaga hormonalna organizmu, tzn. wydzielane jest tyle hormonów, ile w danej chwili potrzeba. Można to porównać do termostatu w żelazku. Kiedy nagrzeje się ono do odpowiedniej temperatury, termostat wyłącza dalsze nagrzewanie.
Z kolei jeśli temperatura stopy żelazka spada, termostat włącza nagrzewanie i przywraca właściwą do prasowania temperaturę. Tak właśnie działa gruczoł nadzorczy, którym jest przysadka mózgowa, a ściślej- jej przedni płat, wydzielający hormon mający wpływ na funkcję tarczycy.
Nadczynność tarczycy
W przypadku nadczynności dochodzi do nadmiernej produkcji hormonów tarczycy, czego konsekwencją jest nasilenie przemiany materii.
U osoby dotkniętej tym zaburzeniem obserwuje się: chudnięcie, mimo prawidłowego lub zwiększonego apetytu, wzmożoną pobudliwość, nerwowość, skłonność do płaczu, może wystąpić drżenie rąk oraz- w przypadku choroby Graves- Basedova – wytrzeszcz gałek ocznych.
Dość charakterystyczne są również: stałe uczucie gorąca i znaczne pocenie się.
Oznaczenie hormonów jest bardzo przydatne w postawieniu rozpoznania. Polega ono na badaniu krwi. W nadczynności tarczycy występuje zwiększenie tyroksyny i trójjodotyroniny, a obniżenie poziomu TSH.
Niedoczynność
Prowadzi do niedoborów hormonów tarczycy, co jest szczególnie niebezpieczne u dzieci, albowiem dochodzi u nich do niedorozwoju umysłowego i zahamowania wzrostu-karłowatości. U osób dorosłych objawami niedoczynności tarczycy jest spowolnienie fizyczne i umysłowe, obrzęki, zwłaszcza na twarzy, suchość skóry, zwolnienie czynności serca, obniżenie temperatury i przyrost masy ciała.
We krwi występuje zmniejszone stężenie tyroksyny, natomiast TSH jest zwiększone w przypadku pierwotnej niedoczynności tarczycy i zmniejszone, we wtórnej niedoczynności tarczycy.
Zbadajmy się! Warto wiedzieć czy nasza tarczyca jest w porządku!
Joanna Kulawik
lek. med. Izabella Barcińska
