Nie można mięśniaków lekceważyć!

10 kwietnia 2012

Mięśniaki macicy, podobnie jak i torbiele różnych narządów występują dość często. Najczęściej mają postać łagodną, zdarza się jednak, że złośliwieją.

Co to są mięśniaki?

Mięśniaki macicy to łagodne nowotwory zbudowane z tkanki mięśniowej i łącznej włóknistej, które rozwijają się powoli w ścianie macicy. Mogą być wielkości ziarna grochu lub nawet grejpfruta.

Przyczyny ich powstawania nie są do końca poznane. Nie występują przed okresem dojrzewania. Częściej pojawiają się u kobiet, które nie rodziły. W czasie klimakterium nie tworzą się nowe, a te, już istniejące czasem się nie powiększają. Ma to związek z niskim poziomem estrogenów – hormonów wytwarzanych przez jajniki w okresie dojrzałości płciowej.

Ważne rozpoznanie

Mięśniaki wykrywa się najczęściej się podczas badania ginekologicznego. By określić ich lokalizację i rozmiary wykonuje się badanie USG. U około 20 proc. kobiet nie występują żadne dolegliwości. U reszty najczęściej występują obfite, bolesne i przedłużone krwawienia miesięczne ze skrzepami krwi oraz krwawienia międzymiesiączkowe i plamienia z dróg rodnych.

Mogą również pojawiać się bóle w dole brzucha, uczucie ciała obcego w brzuchu lub parcia. Jest to wynik ucisku guzów na pęcherz i cewkę moczową. Może się zdarzyć wskutek tego zaleganie moczu, zapalenie pęcherza lub zaburzenia czynności nerek. Natomiast występujący również dość często ucisk na odbytnicę powoduje zaparcia oraz niedrożność jelit. Obfite krwawienia powodują niedokrwistość, co może doprowadzić nawet do niewydolności układu krążenia. Guzy nie powodujące objawów zauważa się (konieczne kontrole co 3-4 miesiące), gdy pojawiają się dolegliwości i wtedy inne sposoby leczenia już nie skutkują, konieczne jest chirurgiczne usunięcie guzów.

 Jak można im zapobiegać?

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia mięśniaków macicy należy postarać się, aby pożywienie zawierało jak najmniej nasyconych kwasów tłuszczowych i białka zwierzęcego, Należy zastąpić je białkiem roślinnym i pokarmami zawierającymi duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych (olej rzepakowy, sojowy, lniany, kiełki pszenicy, makrela, śledź, łosoś, tran z wątroby ryb, owoce morza, siemię lniane i orzechy). Taki sposób odżywiania obniża stężenie estrogenów, które są odpowiedzialne za powstawanie mięśniaków.

Co to są cysty?

Torbiele, inaczej cysty, są to najczęściej wypełnione płynem lub galaretowatą substancją przestrzenie, powstające w różnych miejscach naszego ciała. To łagodna forma nowotworów, jednak niektóre z nich mogą przekształcać się w nowotwory złośliwe, nie wolno ich więc lekceważyć.

Występują pojedynczo lub w grupach i mają różną wielkość. U kobiet często umiejscawiają się w narządzie rodnym – może to być ściana pochwy, szyjka macicy, mięsień macicy, okolice jajowodów. Charakter nowotworowy ma tylko 10–15 proc. przypadków, w pozostałych są to zmiany łagodne. Podobnie jak mięśniaki macicy, torbiele mogą się umiejscowić wewnątrz jajnika, w jego ścianie lub na zewnątrz (wtedy trzymają się jajnika cienką szypułą). Mogą powstać w jednym jajniku albo w obu. Zwykle mają wielkość orzecha, lecz czasem bywają większe od pomarańczy Nie wymagają one zazwyczaj interwencji chirurgicznej, lecz bacznej obserwacji. Torbiele jajników mogą pojawiać się u kobiet w każdym wieku. Nawet te najmniejsze trzeba systematycznie kontrolować.

Dlaczego powstają torbiele?

Najczęstszą przyczyną tworzenia się torbieli są zaburzenia hormonalne. W prawidłowym cyklu miesiączkowym w jajniku dojrzewa pęcherzyk Graffa, który w okresie okołoowulacyjnym pęka i wydobywa się z niego komórka jajowa. W przypadku zaburzeń hormonalnych pęcherzyk może nie pęknąć, lecz cały czas rosnąć i wypełniać się płynem surowiczym, doprowadzając do powstania tzw. torbieli czynnościowej. Podobnie jest, gdy po owulacji ciałko żółte nie zanika, lecz zaczyna wypełniać się płynem. Przeważnie cysty pękają samoistnie i podczas kolejnych cykli ulegają resorpcji.

Torbiele jajników zwykle nie powodują dolegliwości. Najczęściej pacjentka dowiaduje się o nich podczas badania USG. Dopiero gdy są duże, mogą powodować bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, czy częste oddawanie moczu.

Jak je leczyć?

Czasem wystarczy tylko obserwować torbiele. Ale jeśli lekarz stwierdzi, że konieczna jest operacja, nie należy zwlekać z decyzją. Torbiele jajnika mogą być bowiem groźne. Formę torbieli mogą mieć również nowotwory jajników. Ponieważ zwykle nie dają żadnych dolegliwości, wykrywane są zbyt późno. Zdarza się również, że torbiele skręcają się i pękają, powodując krwotok do otrzewnej. Mogą być również przyczyną ropni jajnika lub uszkadzać tkankę jajnika, który trzeba później usunąć. Kobieta, która raz chorowała na torbiele jajnika, ma tendencje do tworzenia się nowych.

Pamiętajmy o regularnych wizytach u ginekologa (nie rzadziej niż raz na rok), o wykonywaniu cytologii. Obserwujmy swoje ciało, aby w porę wychwycić niepokojące nas sygnały.

Barbara Bogusz