Osteoporoza czyha jak złodziej!

9 czerwca 2012

Czy wiesz, że osteoporoza może wystąpić u dzieci, a u dorosłych doprowadzić do konieczności wszczepienia endoprotezy?

Dbajmy o zdrowie niezależnie od pory roku

Czerwiec to miesiąc spotkania dwóch pór roku. Wiosna ustępuje miejsca letnim dniom i dłuższym wieczorom. Często nadchodzi też refleksja: kolejna wiosna za nami. Ale dość narzekań!

Zobacz, za oknem słońce. Nie ma? Nie szkodzi, może zaraz się pokaże. Wszystko ma szansę nas jeszcze spotkać, jeśli tylko będziemy tego chcieli. Nawet jeśli inni twierdzą inaczej.

Ty ciesz się wieczną młodością. Aby tak się stało, musisz jednak dbać o swoje zdrowie.

W późniejszym okresie życia dbałość ta polega na przyjęciu wobec swoich problemów zdrowotnych postawy aktywnej, a to oznacza: większą świadomość na temat możliwych zagrożeń oraz wczesną, bo systematyczną, diagnostykę.

Całe życie zmiany

Na fizjologię nie mamy wpływu. Zmieniamy się z każdą chwilą, jak wszystko, co nas otacza. Najszybsze zmiany zachodzą w skórze, mięśniach, stawach i kościach. Zdarza się, że często niosą ze sobą ból. O ile ze zmarszczkami, siwymi włosami potrafimy sobie poradzić, to jednak z bólem trudno się zaprzyjaźnić.

Szkielet kostny to nie tylko rusztowanie podtrzymujące nasze ciało, ale żywy narząd, w którym przez całe życie zachodzą procesy metaboliczne. Zewnętrzne części kości utworzone są z kości zbitej (korowej), a wewnętrzne – z kości gąbczastej, zapewniającej lekkość i wytrzymałość.

U kobiet – szybciej ubywa kości

Od ok. 28. roku życia u kobiet i po trzydziestych urodzinach – u mężczyzn, w wyniku procesu zwanego rzeszotnieniem kości, czyli osteoporozą fizjologiczną, następuje zmniejszanie masy i gęstości kości. Między 35. a 50. rokiem życia tracimy średnio 8-10% kości gąbczastej i 2-4% kości zbitej. Problemem społecznym nie jest jednak osteoporoza fizjologiczna, ale osteoporoza pomenopauzalna, starcza i wtórna.

U kobiet po menopauzie, w wyniku niedoboru żeńskich hormonów płciowych (estrogenów), następuje znacznie szybsza utrata masy kostnej. Rocznie wynosi ona 1-2% (nawet do 8%), podczas gdy w tym samym czasie procent ten u mężczyzn jest dużo niższy – wynosi od 0,2 do 0,5%. U panów pierwsze objawy osteoporozy pojawiają się zwykle po 70. roku życia (osteoporoza starcza), ale niekiedy dochodzi do przedwczesnego zmniejszenia stężenia testosteronu i to właśnie powoduje wcześniejszą znaczną utratę sieci kostnej.

Nie tylko u dorosłych

Niepowikłana osteoporoza może przebiegać bezobjawowo lub objawiać się jedynie bólem kości, mięśni. Bywa, że dowiadujemy się o niej przy okazji złamania powstałego w wyniku bardzo drobnego urazu lub nawet bez niego.

Osteoporoza może pojawić się również u dzieci i młodych dorosłych obu płci. Nie jest to zjawisko częste, ale trudne do uchwycenia. Nie przejawia się ona złamaniami. Większość przypadków dotyczy różnych stanów chorobowych (nadczynność tarczycy, przytarczyc, nadnerczy, wrodzona łamliwość kości, jadłowstręt psychiczny), przewlekłego stosowania leków sterydowych.

Przyczyna zaniku kości u dzieci i młodzieży może być też nieznana (samoistna osteoporoza młodzieńcza). Cechą charakterystyczną tego rodzaju osteoporozy jest zatrzymanie procesu utraty masy kostnej po uzyskaniu dojrzałości płciowej.

Leczenie osteoporozy polega na zapobieganiu złamaniom, zmniejszeniu bólu – jeśli się pojawia – i utrzymaniu właściwej funkcji kośćca. Celem stosowanych środków farmakologicznych (wapń, witamina D, estrogeny, kalcytonina, bisfosfoniany i fluor) jest zminimalizowanie dalszej utraty masy kostnej.

Aby jednak osteoporozę leczyć, należy wcześniej i systematycznie się badać!

 dr n.med. Dorota Szpernałowska

Czym jest osteoporoza?

To choroba metaboliczna kości polegająca na stopniowym zmniejszaniu się bezwzględnej masy kostnej (z zachowaniem procesu mineralizacji kości), co zwiększa podatność na złamania. Jest to choroba, która dotyka zarówno kobiet, jak i mężczyzn. W Polsce choruje na nią ok. 5 mln kobiet i ok. 4 mln mężczyzn.

Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia osteoporozy

• Wiek: powyżej 50 roku życia.
• Płeć: kobiety mają niższą szczytową masę kostną niż mężczyźni.
• Występowanie osteoporozy u członków rodziny
• Szczupła sylwetka ciała (BMI < 18kg/m2)
• Złe nawyki żywieniowe (nieprawidłowa podaż wapnia, fosforu, magnezu, witaminy D3, białka, tłuszczu).
• Siedzący tryb życia i unieruchomienie.
• Alkoholizm.
• Palenie tytoniu.
• Zażywanie leków lub przebycie chorób przyśpieszających utratę kości (np. glikokortykosteroidy, tyreotoksykoza)